اگر می خواهید هنگام کار کردن با برق و تجهیزات الکتریکی دچار برق گرفتگی نشوید پیشنهاد می کنیم از اصول و لوازم ایمنی برقی استفاده کنید همچنین باید بگوییم که رعایت رفتار های ایمن در محیط کار باعث می شود بتوانید در محیطی امن و به دور از خطرات احتمالی کار کنید.
در ادامه مطلب برق تایکو قصد دارد، به معرفی و بررسی مهم ترین نکات و اصول برای داشتن ایمنی و جلوگیری از خطرات برق گرفتگی بپردازد. بنابراین در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
جدول محتوا
ایمنی برق به چه معناست
منظور از ایمنی برق رعایت مقررات و اصول تعیین شده برای جلوگیری از شرایط خطرناک را حین کار کردن با برق برای حفظ نیروی انسانی و تاسیسات می باشد.
ایمنی برق HSE در مهندسی برق
شتاب گرفتن حضور شرکت های مختلف برق منطقه ای و مدیریت تولید و توزیع نیروی برق در اجرای پروژه های صنعت برق باعث اهمیت استقرار فرهنگ HSE شده است.
ضرورت وجود ایمنی برق
در تمام مشاغل و فعالیت های حرفه ای ممکن است شرایطی به وجود آید که اثرات نامطلوبی را بر سلامت افراد مشغول به کار بگذارد همچنین باید بگوییم که این شرایط با نام عوامل زیان آور محیط کار شناخته می شود
HSE که مخفف Health Safety Environment می باشد، حرف تازه ای را برای تأمین سلامت و ايمنی كارگران در برابر عوامل آسیب زای محیط کار دارد و بیشترین تلاش را در حوزه ی تناسب کار ها با قابلیت جسمانی و روانی کار کنان دارد.
ایمنی برق HSE باعث کمک به حفاظت از منابع طبیعی محیط زیست می شود همچنین ایمنی و بهداشت را در پروژه های مختلف اجرایی می کند.
HSE
به صورت کلی باید بگوییم که HSE تشکیل شده از ﺣﺮوف اول ﺳﻪ واژه Health در معنی ﺑﻬﺪاﺷﺖ،Safety در معنی ایمنی و Environmental در معنی محیط زیست می باشد.
اهمیت رعایت اصول ایمنی برق
یکی از مهم ترین نکاتی لازم است قبل از شروع کار به عنوان ایمنی برق در صنعت مورد توجه قرار گیرد ایمنی محیط کار است در واقع باید بگوییم یکی از خطرناک ترین اموری که هر کارگر برق می تواند انجام دهد کار کردن بر روی مدار برق دار است.
در صورتی که فردی بدون اطلاع قبلی مدار را وصل کند دچار شوک شده و ممکن است در اثر جریان برق کشته شود و یا بسوزد.
به همین دلیل بهتر است قبل از انجام هر کاری روی مدار برای جلوگیری از جراحات شدید و یا خطر مرگ درب تابلو توزیع برق را ببندید و برچسب بزنید ضمن اینکه لازم است مدار ها برای اطمینان حاصل کردن از اینکه بدون برق هستند تست شوند.
بهتر است پیش از انجام تعمیرات بر روی تجهیزات و قبل از انجام بازرسی ها مدار را در جعبه کلید خاموش کنید. این مورد حتی در مدار هایی که ولتاژ کمی نیز دارند صدق می کند در واقع لازم است کلید را در وضعیت OFF قرار دهید.
همچنین باید بگوییم نصب علائم هشدار دهنده برای آگاهی افراد حین کار کردن با تجهیزات الکتریکی بسیار لازم و ضروری است. جهت اطمینان حاصل کردن نسبت به بدون برق بودن مدار و تجهیزات الکتریکی لازم است آن را مورد آزمایش قرار دهید.
توجه داشته باشید که هرگز دو کلید شبیه به یکدیگر نباشند. ضمن اینکه لازم است هر کلید برای یک کارگر باشد و تنها با یک قفل سازگاری داشته باشد.
در صورتی که یک کارگر مسئول تعمیر بیش از یک قطعه از تجهیزات الکتریکی باشد لازم است اطمینان حاصل کنید کارگران دیگر در معرض خطر نیستند. در واقع بهتر است هر کارگر کلید شخصی خود را داشته باشد و اجازه برداشتن آن را به دیگری ندهد.
کارگران باید برای نگهداری و تعمیر تجهیزات الکتریکی مجوز های لازم را داشته باشند ضمن اینکه لازم است افرادی که کار قفل کردن و برچسب گذاری را انجام می دهند حتما آموزش ببینند.
همچنین باید بگوییم که قفل کردن سوئیچ یا تابلو تغذیه باعث جلوگیری از روشن شدن مدار توسط دیگران شده ضمن اینکه استفاده از برچسب می تواند دیگران را از عملکرد شما مطلع کند.
بهتر است پیش از شروع کار حتما به اصول ایمنی برق توجه داشته باشید، زیرا در برخی موارد ممکن است سیم کشی به درستی انجام نشده باشد و با مدار های برق دیگر در تماس قرار گیرد. همچنین ممکن است کارکنان دیگر کاری انجام دهند که شما در معرض خطرات ناشی از برق گرفتگی قرار گیرد به همین دلیل لازم است همه ی موارد احتیاط را مدنظر قرار دهید.
اصول و نکات ایمنی برق
از جمله اصول و نکات ایمنی برق می توان به موارد زیر اشاره نمود:
عدم استفاده از جواهرات و اشیای فلزی
بهتر است پیش از شروع به کار کلیه اشیاء فلزی و جواهرات را از بدن تان دور کنید. زیرا ممکن است زمانی که در نزدیکی جریان های برق با ولتاژ بالا قرار می گیرید سبب به وجود آمدن سوختگی شود، ضمن اینکه ممکن است در حین انجام کار به جایی گیر کند.
در شرایط مرطوب کار نکنید
در نواحی که مرطوب و یا خیس باشد نباید از تجهیزات الکتریکی استفاده کرد و در صورتی که محیط کارتان بنابر ضرورت در شرایط مرطوب قرار گرفته، بهتر است سطح خیس را با تخته چوبی بپوشانید و یا منطقه را از وجود مدار های اضافی و آویزان پاک کنید. ولی به صورت کلی بهتر است ابتدا منطقه را خشک کرده و سپس مشغول به کار شوید.
جهت رعایت کردن اصول ایمنی برق لازم است زمانی که سیم های تغذیه و سیم های فرعی به پریز وصل می شوند یا قصد خارج کردن آن ها را دارید، دست های تان کاملا خشک باشد ضمن اینکه توصیه می کنیم تکنسین ها و کارگران از چکمه های پلاستیکی یا کفش عایق استفاده کنند. دقت کنید که هرگز استفاده از محلول های تمیز کننده برای تجهیزات الکتریکی پیشنهاد نمی شود.
از GFCI استفاده کنید
بهتر است زمانی که قصد استفاده از سیم های فرعی و ابزار های دستی را دارید از GFCI استفاده کنید.
از خطوط جریان هوایی دوری کنید
لازم است کارگران و تکنسین ها در نظر داشته باشند که تحت هیچ شرایطی نباید خطوط جریان هوایی با سیم های لخت دیگر تماس داشته باشد، زیرا بیشتر حوادث ناگوار ناشی از برق گرفتگی به علت تماس با خطوط هوایی اتفاق افتاده است.
همچنین باید بگوییم که در صورتی که نقاط مرتفع که در نزدیکی خطوط هوایی است مشغول به کار هستید، توصیه می شود در موقعیت هایی که باعث تماس با خطوط بدون محافظ برق می شود خودداری کنید. بنابراین بهتر است همیشه حداقل 10 فوت از خطوط انتقال ولتاژ فاصله داشته باشید.
توجه داشتن رانندگان وسایل نقلیه به سیم کشی هوایی بسیار حائز اهمیت است زیرا در برخی از مواقع لودر ها، جرثقیل ها و کامیون های حمل زبانه ممکن است با سیم های برق دار تماس داشته و دچار شوک الکتریکی شوند یا جان خود را از دست بدهند.
دستورالعمل ایمنی در برق
روش اجرایی کنترل عملیات یکی از دستور العمل های مهم در ایمنی کابل های برق است. در واقع می توان گفت با توجه به اینکه برق یکی از پر خطر ترین عوامل محسوب می شود در نتیجه رعایت اصول ایمنی برق بسیار مهم و ضروری است.
همچنین به دلیل اینکه خطر برق گرفتگی در همه ی شرایط جان افراد را تهدید می کند لازم است از وسایل پر خطر برقی به صورت اصولی استفاده شود.
- هدف:برای آموزش و ایمنی در برق فشار قوی برای برق کاران و تمام افرادی که با تجهیزات الکترونیکی کار می کنند مستنداتی تدوین شده است
- مسئولیت ها :از جمله این موارد نظارت است. این کار بر عهده نماینده مدیریت می باشد و اجرای آن توسط واحد HSE و کلیه برقکاران شرکت و پیمانکاران است
تجهیزات ایمنی برق برای جلوگیری از خطرات
آنچه در زمان کار با برق برای کارکنان بسیار حائز اهمیت است رعایت نکات ایمنی برق فردی است در واقع لازم است هر یک از افراد با استفاده از لوازم مخصوص محافظت شوند. همچنین تجهیزات برقی با استفاده از کلید های اتوماتیک، سرکابل حرارتی، مفصل حرارتی، محافظ جان و بی متال در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار محافظت شوند.
استفاده از لوازم ایمن برق در حین کار کردن با تجهیزات الکتریکی به چند گروه لوازم ایمنی فردی و گروهی قابل تقسیم است:
- لوازم ایمنی فردی مورد استفاده کارکنان قرار می گیرد.
- لوازم ایمنی گروهی باید تحویل سرپرست گروه داده شده و کلیه اکیپ لازم است از آن ها حین کار استفاده کنند.
- لوازم ایمنی تجهیزات وظیفه حفاظت از سیستم برق ساختمان، کارگاه کارخانه و تمامی وسایل و سیستم های مربوط به برق را در این اماکن دارد.
این لوازم شامل کلید های اتوماتیک، رله ارت فالت، رله کنترل فاز و کلید های حفاظتی می شود. در ادامه مطلب مجموعه برق تایکو به بررسی سایر وسایل ایمنی برق می پردازد:
کفش ایمنی
پا ها در حوادث و سوانح برق گرفتگی در رده ی اول قرار می گیرد و پس از آن دست ها در اولویت است به همین دلیل استفاده از کفش های ایمنی می تواند از پاهای تان در برابر سقوط اجسام سنگین نوک تیز و برنده همچنین مواد مذاب محافظت کند. ضمن اینکه این نمونه از کفش ها عایق الکتریکی هستند به همین دلیل می توانند شما را از خطر برق گرفتگی ایمن نگه دارند.
کفش های عایق الکتریسیته یکی از مهم ترین کفش های ایمنی مورد استفاده توسط کارکنان است در واقع باید بگوییم این کفش ها به دلیل داشتن عایق نصب شده در کف باعث جلوگیری از ورود برق به بدن افراد حین کارکردن با برق می شود.
همچنین لازم است از کفش هایی استفاده کنید که مخصوص کار های الکتریکی باشد زیرا کفش های کتانی نمی تواند افراد را از خطرات الکتریکی ایمن نگه دارد ضمن اینکه استفاده از پاپوش می تواند پا ها را در برابر خطرات غیر الکتریکی مانند اشیاء سنگین یا میخ در کف زمین محافظت کند.
به صورت کلی باید بگوییم کفش هایی که دارای کد تایید ANSI هستند و روی زبانه داخلی کفش چاپ شده به عنوان کفش های ایمنی برق استفاده می شود.
لباس کار
یکی از مهم ترین ملزومات برای ایمنی کار لباس کار است به همین دلیل در بسیاری از آیین نامه های محافظتی مصوب شده است که کارکنان در حین انجام کار باید از لباس کار مناسب و استاندارد استفاده کنند. ضمن اینکه این وظیفه بر عهده کارفرمایان است که این گونه از لباس ها را تهیه کرده و در اختیار نیروهای خود قرار دهد.
لباس کار باید کار کنان را از انواع خطراتی که ممکن است به دلایل الکتریکی، مکانیکی، فیزیکی و شیمیایی باشد محافظت کند.
بهتر است لباس کار مورد نظر متناسب با نوع کار خطر هایی که ممکن است به کارکنان آسیب برساند انتخاب شود همچنین این لباس باید به نحوی باشد که کارگران بتوانند حین کار راحت باشند و باعث بروز حوادث دیگری نشود.
لباس کار نباید خیلی آزاد باشد و لازم است بیشترین میزان تناسب را با بدن فرد داشته باشد. بهتر است شلوار ها بدون دوبل باشد، تعداد جیب ها کم و و نسبتا کوچک باشد.
استفاده از لباس کار ضد آب و سرپوش مناسب برای افرادی که در هوای بارانی و محیط های مرطوب کار می کنند بسیار لازم و ضروری است.
بهتر است در محیط های صنعتی که افراد به صورت پیوسته در محل دستگاه های حفاری چاه نفت و گاز کار می کنند از لباس های کار یکسره سر تا پایی یا Boilersuit استفاده شود.
کمربند های ایمنی سیم بانی
برای جلوگیری از سقوط کارگران از دکل های برق لازم است از کمربند های ایمنی نجات استفاده شود.
رکاب های سیم بانی
برای صعود و نزول از تیر های برق برخی از افرادی که در شبکه های برق به عنوان کارکنان اجرایی مشغول به کار هستند از رکاب ها به عنوان ابزاری برای محافظت از خودشان استفاده می کنند.
کلاه ایمنی
به دلیل اینکه در تمامی کارگاه های ساختمانی احتمال سقوط مصالح و سایر تجهیزات روی سر افراد و به وجود آمدن آسیب و صدمات وجود دارد بنابراین بهتر است از کلاه های ایمنی برق استاندارد به عنوان یکی از مهم ترین لوازم ایمنی در برق استفاده شود.
همچنین OSHA یکی از ضروری ترین اقدامات را برای جلوگیری از سقوط اشیاء و یا سوختگی های الکتریکی استفاده از کلاه ایمنی معرفی کرده است.
ضمن اینکه در فاصله بین قشر خارجی به پوسته کلاه و سر استفاده از نوار های نگهدارنده کاربرد دارد به همین دلیل مانند یک بالشتک برای جلوگیری از ضربات وارد شده به سر عمل می کند و مانع پخش عمده ضربه به سر می شود.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر برق گرفتگی هستند؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم تقریبا تمام افرادی که با برق کار می کنند در معرض خطر برق گرفتگی هستند اما به صورت کلی برخی از افراد به دلیل شرایط کار خاص شان بیشتر از سایرین در معرض آسیب قرار می گیرند که در ادامه مطلب به معرفی و بررسی آن می پردازیم:
- برقکاران و کارگران نگهداری از برق
- کارگران کارگاه های ساختمانی و تعمیر و نگهداری انبار
- متخصصان نورپردازی و اعضای تیم تئاتر و محل اجرا
- کارمندان اداره
در صورت رعایت نکردن اصول ایمنی چه خطراتی امکان دارد اتفاق بیفتد؟
در صورتی که از اصول ایمنی برق در کار کردن با تجهیزات الکتریکی استفاده نشود ممکن است خطراتی مانند سوختگی شدید، درد و انقضابات عضلانی، مشکلات ریتم قلب، از دست دادن هوشیاری، ایست قلبی، تشنج، دشواری در تنفس و… برای این گروه از افراد به وجود آید
مراحل ایمنی سازی برق
به منظور کار کردن روی شبکه های برق به صورت سرد پس از اخذ اجازه کار لازم است ابتدا شبکه به صورت کامل قطع، جریان باقی مانده در شبکه تخلیه شود، آزمایش های مربوط به بی برق صورت گیرد و در نهایت ایمنی سازی محیط کار انجام شود. در ادامه مطلب به معرفی و بررسی بخشی از مراحل ایمنی سازی برق می پردازیم:
هر گونه درخواست قطع مدار بعد از تایید دیسپاچینگ توزیع و اخذ فرم اجازه کار به منظور اجرای کار روی شبکه های برق، رعایت دستورالعمل های لازم برای قطع برق توسط مامور مانور و فرم خاموشی توسط افراد مجاز می تواند برای ایمنی سازی برق مورد استفاده قرار گیرد همچنین اموری از قبیل قطع مدار با قطع کردن تجهیزاتی مانند سکسیونرها،دیژنگتورها،ریکلوزرها ،کات اوت ها ویکلید کل و… می تواند شامل این تعریف شود.
بهتر است در زمان قطع کلید برق از نقاب صورت، دستکش های عایق برق، کلاه ایمنی استفاده شود.
لازم است در زمان قطع مدار در گام اول تجهیزات ایمنی برق فردی و گروهی به منظور بررسی سلامت لوازم انجام شود.
همچنین باید مواردی از طریق فول باری یا کم باری خط، شرایط جوی، دو سر یا یک سر تغذیه بودن مدار و قطع همه ی ورودی های خط، یکسره نبودن کلید فیوز، تیغه سکسیونر و اتصال زمین سکسیونر را نسبت به قطع مدار مورد بررسی قرار گیرد.
لازم است در صورت قطع فیوز کات اوت بالای ترانس و کار روی ترانس، کلید کل در تابلوی زیر ترانس قطع شود تا به این ترتیب خطر برق برگشتی از طرف فشار ضعیف نیز از بین برود.
در مناطقی که کات اوت فیوز به صورت رینگ قطع می شود بهتر است کات اوت ها در محل نباشند، زیرا باعث مانور اشتباهی خواهد شد.
اگر ترانس بین دو طرف ارت وجود داشته باشد، بنابراین لازم است کات اوت ترانس کشیده شده تا از خطرات ناشی از به مدار آمدن ژنراتور های موجود در شبکه پیشگیری شود.
در شرایطی لازم است کلید کل تابلو برق برای توزیع فیدر های خروجی یک به یک قطع شود و پس از آن نوبت به قطع کردن کلید کل می رسد.
اگر در تابلوی توزیع درب قطع برق انجام شود درب آن قفل شده و بهتر است برق را وصل نکنید.
بهتر است در صورت قطع برق از طریق تابلو برق بدنه ی تابلو را از نظر بی برقی تست کنید.
اگر در تابلو برق تان برق موجود قطع شود لازم است مامور مانور در موقعیت مناسب خود قرار گرفته و با قرار نگرفتن در معرض کلید برق مانع بروز آسیب های احتمالی شود.
نتیجه گیری
در این مطلب فروشگاه برق تایکو تلاش نموده است، اطلاعات جامع و کاملی را درباره اصول و نکات ایمنی برق همچنین مهم ترین اقدامات برای ایمنی سازی برق در اختیار شما مخاطبان محترم قرار دهیم.
با مطالعه موارد گفته شده می توانید اطلاعات تان را در مورد تجهیزات ایمنی برق و جلوگیری از خطر برق گرفتگی کارکنان حین کار افزایش دهید.